|
|||
...Kasnije naseljeni, a samim tim u prvo vreme manje ekonomski jaki, Karlovčcani su prvu Crkvu podigli u prvobitnom centru sela. Njen opis se takođe pominje u vizitaciji Temišvarske eparhije iz 1758 godine: "...Hram Arhistratiga Mihaila, od busenja načinjena, na njoj 2 prozora i 2 prosta vrata, svoda nema, trskom pokrivena, porta neograđena...". Osnivanjem Velikokikindskog dištrikta ( 1776 - 1876 ) Karlovo dobija određene privilegije, brže se razvija, a stanovništvo se umnožava. Broj stanovnika prelazi mogućnost postojeće Bogomolje i dvadesetih godina XIX veka se osnova novi trg sa lokacijom za novu Crkvu. Ondašnji crkveni odbor imajući viziju budućih potreba stanovništva, kreće u grandiozan građevinski poduhvat. Započinju gradnju Crkve, koja i danas nadvisuje selo i koja će se sa svojom veličinom, pored Crkvi u Pančevu, Vršcu, Jarkovcu svrstati u najveće u Banatu. U zidove i svodove uzidano je više miliona cigala, a koji je to poduhvat bio, može se samo predpostaviti, ako se zna da je sva cigla dovožena iz dvadeset kilometara daleke Velike Kikinde. Po predanju beodransku Pravoslavnu Crkvu su gradile gazde, a karlovačku narod. Novac se prikupljao mukotrpno i priča se da su članovi Crkvenog odbora imali zašivene džepove, da im kojim slučejem neki novčić ne bi zalutao u džep. O namernom uzimanju novca nije se smelo ni pomisliti, jer bi na takvu osobu palo prokletstvo. Posle više godina mukuptrpnog rada dolazi do novčane oskudice i oni se za pomoć obraćaju svom, tada već poznatom sugrađaninu Teodoru Pavloviću, obnovitelju i sekretaru Matice srpske. On se pak 1836-te pismom obraća svom bogatom prijatelju Savi Tekeliji:
... Ovom prilikom imao bih i jednu usrdnu molbu kod Vašeg Visokorodstva, ako neću dosadan biti. Građani sela Karlova ( mog rođenja mesto ) zidaju Crkvu i već je izidana i sad bi je ovog proleća dovršiti trebali, ali se u teskobi nalaze, ne imaju gotova novca, tako želi u zajam uzeti do jeseni, samo da posao dotle ne stane i nadaju se da ću pomoći nigde pre, nego od Vašeg Visokorodstva naći neće. Mene za savet pitaju, mole za preporuku, ako im namere odobravam. Ja sam im odgovorio, da je moliti svagda dozvoljeno, posebno takvog dobrotvora našeg, kao što je Vaše Blagorodstvo i obećao im s moje strane njihovu molbu milosti Vašoj preporučiti. Ukoliko moja molba za to mesto ima, i tako obećanje ovo, a zajedno i dužnost osnovnu izvršavam, za njih Vaše Visokorodstvo moliti. Mogu Vas uveriti da građanstvo ima posejane zemlje upravo za to opredeljenje, a osim toga i inače bez opasnosti da je sigurno na jesen, čim skinu plodove da će svoj dug platiti; - a inače moraće dotle od zidanja Crkve odustati, koja je zaista takva da će i drugim značajnim građanima za ugled služiti
Oni će doći Vašem Visokorodstvu i ja se nadam, a i mislim da im Vaše Visokorodstvo onako i molbu njihovu primi kao što svaku sirotinju prima, a osobito ono što je naše i teško inače gde pomoć nalazi
S iskrenim visokopoštovanjem Vašem Visokorodstvu u Pešti 10.05.1836 pokorni sluga T. Pavlović
Kakav je odgovor Sava Tekelija uputio Teodoru Pavloviću, a posredno i njegovim sugrađanima nije nam poznato. Ipak, karlovčani 1842-ge završavaju svoju crkvu. Među meštanima i dan danas postoji priča, da je u vreme građenja crkve mnogo zemlje bilo "tabulirano" što je verovatno bila posledica uzetog zajma od Save Tekelije.
Posle završetka Crkve, pristupilo se izradi Ikonostasa. Među zainteresovanim slikarima pojavio se i Đura Jakšić, čiji je otac rođen u Karlovu. Podneo je kao uzorak Ikonu "Hristos podiže iz mrtvih Jairovu kćer", ali su se seoski opštinari opredelili za u to vreme poznatijeg Nikolu Aleksića. Aleksić izrađuje Ikonostas 1855-te, kao i svod na solejem. Na Ikonostasu odmah pada u oči izvanredno suptilno slkana prestona Ikona Arhanđela Gavrila, za nju se tvrdi da je bila izlagana na milenijumskoj izložbi u Pešti 1896 godine.
Freske na zidovima je 1872-ge oslikao slikar dekorater Jozef Goinger, stanovnik Velikog Bečkereka. Bogati, plastično oslikani ramovi do danas plene svojom lepotom i samo upotpunjuju lepotu fresaka. No odmah te 1872-ge Goinger tuži Srpsku Pravoslavnu Crkvenu opštinu u Karlovu, zbog izbegavanja plaćanja ugovorenih obaveza. Održavaju se dva ročišta, a konačna odluka suda nije zabeležena u sudskim spisima. Ipak zabeleženo je da je pored zrenjaninske Katedrale, karlovačka Crkva jedina do danas u potpunosti sačuvala originalno Goingerovo delo.
